Biến chứng nguy hiểm của viêm đường tiết niệu ở trẻ em
Viêm đường tiết niệu ở trẻ có xu hướng ngày một gia tăng, chỉ đứng sau viêm đường hô hấp và đường tiêu hóa. Điều nguy hiểm là triệu chứng của bệnh khá giống một số bệnh thông thường như cảm, sốt…nên rất dễ bị nhầm lẫn. Bên cạnh đó nhiều trường hợp trẻ còn nhỏ nên cách thể hiện chưa rõ ràng dẫn tới tình trạng phát hiện bệnh chậm. Trẻ khi mắc viêm tiết niệu nếu không được điều trị dứt điểm sẽ để lại những biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng thận, suy thận, thậm chí là nhiễm khuẩn huyết gây đe dọa tính mạng.
Hệ tiết niệu ở người bao gồm thận, bàng quang, niệu đạo và niệu quản. Viêm đường tiết niệu là tình trạng mà hệ tiết niệu bị các vi sinh vật như virus, vi khuẩn, vi nấm hay ký sinh trùng xâm nhập và gây viêm.
Tác nhân gây nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ nhỏ là những loại vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng xâm nhập vào hệ tiết niệu. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu, chiếm hơn 90% là vi khuẩn E.coli. Bên cạnh đó, các loại vi khuẩn khác như Enterococcus, Klebsiella, Staphylocoque, Pseudomonas aeruginosa,...cũng có thể dẫn đến tình trạng viêm đường tiết niệu.
Những loại vi khuẩn kể trên thường tồn tại trong phân, đất, nước, không khí, thực phẩm tươi sống,...Thông qua hoạt động hằng ngày, các tác nhân này sẽ xuất hiện ở hệ tiết niệu và gây bệnh cho bé. Việc vệ sinh không sạch sẽ, môi trường ô nhiễm sẽ làm tăng khả năng mắc viêm đường tiết niệu ở trẻ em.
Những trẻ có nguy cơ cao bị mắc viêm đường tiết niệu hơn trẻ khác, đó là:
- Trẻ có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, sức đề kháng yếu làm vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể dễ dàng hơn. Đặc biệt, khi trẻ bị nhiễm virus cúm, tiêu chảy hay nhiễm trùng đường hô hấp thì nguy cơ mắc bệnh càng cao.
- Trẻ có dị tật bẩm sinh ở đường tiết niệu. Hẹp ống dẫn nước tiểu như hẹp đường nối giữa bể thận và niệu quản, hẹp bao quy đầu gây ứ nước tiểu.
- Bàng quang co bóp kém, không đẩy được nước tiểu ra bên ngoài. Nước tiểu bị tồn đọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn gây viêm nhiễm.
- Ở bé gái, lỗ tiểu gần hậu môn hơn bé trai nên nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu cao hơn. Điều này chính là nguyên nhân khiến tỷ lệ bé gái mắc viêm đường tiết niệu cao hơn bé trai.
- Trẻ mắc một số bệnh lý như hội chứng thận hư, tiểu đường, sỏi bàng quang,...
Về dấu hiệu của viêm đường tiết niệu, tùy theo độ tuổi và từng vị trí viêm nhiễm mà viêm tiết niệu ở trẻ sẽ có những triệu chứng khác nhau. Do trẻ còn nhỏ tuổi nên khả năng diễn đạt và biểu đạt cảm xúc còn nhiều hạn chế. Mặt khác, bệnh lại thường tiến triển trong thầm lặng. Vì vậy các bậc phụ huynh quan sát kỹ để phát hiện được những biểu hiện bất thường sau: Rối loạn tiểu tiện: Trẻ tiểu rắt nhiều lần trong ngày, tiểu đau và tiểu khó. Nước tiểu của trẻ có màu trắng đục, nhiều cặn và có mùi khai nồng khó chịu. Thay đổi nhiệt độ cơ thể: trẻ có thể bị sốt nhẹ, sốt cao từ 39-40 độ hoặc cơ thể bị hạ nhiệt độ so với bình thường. Hệ tiêu hóa rối loạn với các biểu hiện như chướng bụng, buồn nôn, ỉa chảy, vùng thắt lưng bị đau. Cơ thể mệt mỏi, ngủ li bì. Trẻ quấy khóc nhiều. Môi khô, lưỡi bẩn và hơi thở có mùi khó chịu. Các triệu chứng của bệnh này rất dễ nhầm lẫn với triệu chứng của một số bệnh thường gặp khác. Vì vậy, Phụ huynh khi thấy con mình có những biểu hiện bất thường cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị đúng cách.
Khi trẻ có dấu hiệu bị nhiễm trùng đường tiết niệu, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để được khám
Viêm đường tiết niệu ở trẻ em có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách. Các biến chứng có thể xảy ra như: Viêm quanh thận, viêm thận kẽ, trào ngược bàng quang, niệu quản, suy thận; Thận bị ứ đọng nước tiểu quá lâu sẽ dẫn đến tình trạng sưng phù và có thể gây áp xe thận; Viêm đường tiết niệu không được điều trị dứt điểm sẽ tái phát nhiều lần, hình thành nên các tổn thương ở thận dưới dạng sẹo. Theo thời gian, những vết sẹo thận này có thể làm tăng huyết áp và suy thận mạn; Nhiễm trùng máu, nhiễm trùng gây hoại tử ống thận, đe dọa tính mạng của trẻ em.
Khi trẻ có dấu hiệu bị nhiễm trùng đường tiết niệu, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để được khám và làm các xét nghiệm cụ thể. Mục đích chính là giúp chẩn đoán chính xác được nguyên nhân gây bệnh. Từ đó, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp để đạt hiệu quả tốt nhất. Sau khi đã xác định được chính xác các tác nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc kháng sinh với tình trạng của từng bé.
Để điều trị cho trẻ bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại nhà, phụ huynh cần chú ý cho trẻ sử dụng thuốc đúng liều, đúng lượng và đúng thời gian theo sự chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý ngừng sử dụng thuốc ngay cả khi các triệu chứng đã cải thiện. Theo dõi thường xuyên nhiệt độ cơ thể trẻ và số lần trẻ đi tiểu. Hỏi trẻ về các dấu hiệu tiểu buốt, tiểu đau có được cải thiện không. Cho trẻ uống đủ nước mỗi ngày để quá trình bài tiết nước tiểu hiệu quả hơn. Vệ sinh vùng kín bằng nước ấm cho trẻ sạch sẽ. Đặc biệt nên chú ý với các trẻ nhỏ còn dùng bỉm, tã. Đảm bảo môi trường sống của trẻ luôn sạch sẽ, thoáng mát nhằm ngăn ngừa các tác nhân gây bệnh. Trong thời gian điều trị bệnh, nếu phát hiện trẻ có những dấu hiệu bất thường cần đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt để xử lý ngay.
Phòng ngừa viêm đường tiết niệu là vấn đề rất quan trọng giúp trẻ khỏe mạnh, các bậc phụ huynh cần lưu ý:
- Rửa vệ sinh bằng nước sạch cho trẻ sau mỗi lần đi tiểu, đại tiện đúng cách, rửa từ trước ra sau, lỗ niệu phía trước, hậu môn ở phía sau, tránh làm vi khuẩn lây lan từ hậu môn sang đường tiểu.
- Đối với bé trai, khi phát hiện bao quy đầu của bé bị phồng hoặc đường tiểu nhỏ thì cần đi khám ngay vì đó có thể do hẹp hoặc dài bao quy đầu.
- Kiểm tra tã lót thường xuyên và thay ngay khi khi trẻ đi tiểu, đại tiện.
- Đối với trẻ lớn, bố mẹ nên hướng dẫn con cách đi vệ sinh sạch sẽ, không nên nhịn tiểu.
- Ăn uống đảm bảo vệ sinh, ăn nhiều rau xanh, hoa quả, cho trẻ uống nhiều nước hàng ngày để hệ bài tiết hoạt động tốt hơn, tránh táo bón.
- Các bậc phụ huynh cần tẩy giun định kỳ cho trẻ trên 2 tuổi.
Khi phát hiện trẻ có những dấu hiệu bất thường về hệ tiết niệu, cần cho trẻ đi thăm khám ngay để được điều trị kịp thời.
Mạc Thảo