Những biến chứng nguy hiểm của Đái tháo đường thai kỳ
Đái tháo đường (ĐTĐ) thai kỳ là một bệnh lý thuộc về rối loạn chuyển hóa của cơ thể khiến cho nồng độ đường trong máu tăng cao trong thời kỳ mang thai. Khoảng 10% thai phụ gặp phải tình trạng này. Nếu đường huyết không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho thai phụ và thai nhi.
Những điều cần biết về đái tháo đường thai kỳ
Đái tháo đường thai kỳ hay tiểu đường thai kỳ là tình trạng tình trạng lượng đường trong máu cao ở một số phụ nữ trong thời gian mang bầu. Bệnh thường phát triển từ tuần thai thứ 24 – 28. Đái tháo đường thai kỳ tăng nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường tuýp 2 trong tương lai cho phụ nữ mang thai.
Tư vấn về đái tháo đường thai kỳ cho phụ nữ mang thai tại Bệnh viện Bãi Cháy
Bệnh thường được phát hiện trong những lần thăm khám định kỳ của thai phụ nếu có xuất hiện những triệu chứng tiểu đường bao gồm: Tiểu nhiều lần trong ngày; Mệt mỏi; Mờ mắt; Khát nước liên tục; Ngủ ngáy; Tăng cân quá nhanh so với khuyến nghị.
Nguyên nhân gây bệnh đái tháo đường khi mang thai được lý giải như sau:
Khi chúng ta ăn, cơ thể sẽ phân hủy carbohydrate từ thực phẩm thành một loại đường mang tên glucose. Đường này đi vào máu, sau đó di chuyển đến các tế bào để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Một cơ quan gọi là tuyến tụy tạo ra loại hormone có tên insulin, giúp vận chuyển đường vào các tế bào cũng như làm giảm lượng đường trong máu.
Trong thời kỳ mang thai, nhau thai – cơ quan nuôi và cung cấp oxy cho em bé – tiết ra các hormone giúp thai nhi phát triển. Một vài hormone trong số này khiến cơ thể thai phụ khó sản xuất hoặc sử dụng insulin hơn (còn gọi là đề kháng insulin).
Để giữ lượng đường trong máu ổn định, tuyến tụy của thai phụ phải tạo ra nhiều insulin hơn – gấp ba lần bình thường. Trong trường hợp tuyến tụy không thể tạo ra đủ insulin, lượng đường trong máu thai phụ sẽ tăng lên, gây ra bệnh đái tháo đường thai kỳ.
Biến chứng nguy hiểm của đái tháo đường thai kỳ
Biến chứng của đái tháo đường thai kỳ có thể gây tăng huyết áp và tiền sản giật. Đây là hai biến chứng nghiêm trọng đe dọa tính mạng của mẹ và con. Tăng nguy cơ sinh non, sảy thai tự nhiên, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, mắc bệnh đái thái đường tuyp 2 trong tương lai, lặp lại tình trạng đái tháo đường trong thai kỳ ở những lần mang thai tiếp theo. Nguy cơ sinh mổ vì em bé quá to nếu bị tiểu đường thai kỳ.
Đối với thai nhi:Lượng đường trong máu cao hơn bình thường ở người mẹ là nguyên nhân khiến thai nhi phát triển quá nhanh, dẫn tới cân nặng lúc sinh khá to (thường là trên 4kg). Thai quá lớn sẽ dễ gặp phải chấn thương trong lúc sinh như nguy cơ sai khớp vai xảy ra tới 50% các trường hợp bào thai có trọng lượng khi đẻ đạt 4,5 kg, đặc biệt nếu trẻ bị béo bụng khi đẻ đường dưới. Biến chứng này có thể dẫn đến liệt thần kinh cánh tay, gãy xương đòn, suy thai, ngạt.
Nguy cơ suy yếu thai cao gấp 4 lần; dễ mắc các dị tật bẩm sinh (nếu mẹ bị đái tháo đường thì tỷ lệ dị tật bẩm sinh ở thai nhi tăng gấp từ 4-8 lần so với thông thường đặc biệt là với các bà mẹ không thể kiểm soát đái tháo đường trong 3 tháng đầu của thai kỳ thì tỷ lệ dị tật bẩm sinh cho con có thể là 5,1-9,8%)
Nguy cơ sinh non, trẻ gặp phải hội chứng suy hô hấp, thường phải chăm sóc đặc biệt sau sinh.
Nguy cơ bệnh tật tiềm ẩn cho trẻ như rối loạn chuyển hóa như hạ glucose máu trẻ sơ sinh, hạ can-xi máu (do suy cận giáp trạng chức năng), tăng billirubin máu, chứng đa hồng cầu (do giảm oxy máu); Nguy cơ bệnh tim mạch, béo phì, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu…
Đái tháo đường thai kỳ nếu không được kiểm soát tốt có thể khiến thai nhi tử vong trước hoặc ngay sau khi sinh.
Phụ nữ có nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ nếu: Bị thừa cân – béo phì trước khi mang thai; Có lượng đường trong máu cao, nhưng chưa đủ để được chẩn đoán đái tháo đường. Hiện tượng này được gọi là tiền tiểu đường; Trên 35 tuổi; Tiền sử gia đình có mắc đái tháo đường, đặc biệt là bố, mẹ, anh, chị em ruột và con; có tiền sử rối loạn dung nạp glucose, ĐTĐTK trong lần có thai trước; Tiền sử sản khoa nguy cơ như: tiền sử sinh con to > 4 kg, thai chết lưu hoặc thai dị tật, sẩy thai, đẻ non; Tăng cân quá mức trong thai kì, thai to, đa ối, đang sử dụng glucocorticoids; Buồng trứng đa nang; Tăng huyết áp hoặc tăng huyết áp liên quan thai kì; Hội chứng chuyển hóa….
Phương pháp chẩn đoán và điều trị đái tháo đường thai kỳ
Tại Bệnh viện Bãi Cháy, để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm tiểu đường thai kỳ bằng cách kiểm tra lượng đường trong máu của thai phụ. Thông thường, thai phụ sẽ được tầm soát thường quy bằng nghiệm pháp dung nạp glucose trong khoảng thời gian từ tuần thứ 24-28 của tuổi thai. Thai phụ được yêu cầu nhịn ăn (không ăn trong 8 giờ) trước khi thực hiện xét nghiệm. Tiếp theo, bác sĩ lấy máu của thai phụ trước và sau khi uống một loại chất lỏng có chứa 75 gam đường. Kết quả xét nghiệm sẽ cho biết thai phụ có bị đái tháo đường thai kỳ hay không.
Nếu được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ, phụ nữ mang thai sẽ được bác sĩ chuyên Khoa Sản tư vấn, hỗ trợ quản lý, điều trị, kiểm soát lượng đường trong máu của mình và duy trì ở mức an toàn để bảo vệ sức khỏe bản thân và thai nhi.
Mạc Thảo