Thuốc lá: Kẻ giết người thầm lặng!
Theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới, thuốc lá là nguyên nhân gây ra 90% số ca mắc ung thư phổi và 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hàng năm trên thế giới. Tại Việt Nam, số liệu của bệnh viện Ung bướu trung ương, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%. Đây là con số báo động cho thấy thuốc lá đang ầm thầm tàn phá sức khỏe và tước đoạt mạng sống của rất nhiều người trên thế giới mỗi năm.
Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO, khói thuốc có 7.000 chất hóa học, trong
đó có 70 chất được xếp vào loại gây ung thư. Khói thuốc lá có thể tồn tại trong
không khí khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy được. Khói thuốc gây ảnh hưởng
trong phạm vi 7-10m. Do đó ngay cả khi người không hút thuốc ngồi ở rất xa
người hút thuốc vẫn gặp các nguy cơ về sức khỏe giống như người hút thuốc trực
tiếp. Ung thư phổi, nhiễm trùng đường hô hấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn
tính, các bệnh về tim mạch… là những căn bệnh nguy hiểm do khói thuốc lá mang
lại. Cụ thể:
Bệnh phổi
- Hút thuốc lá là nguyên nhân của 75% ca bệnh phổi tắc
nghẽn mãn tính. Người hút thuốc lá có tỷ lệ ung thư miệng cao gấp 27 lần, ung
thư thanh quản gấp 12 lần so với người bình thường.
- Khi khói thuốc đi vào đường miệng, người hút đã vô tình
bỏ qua cơ chế bảo vệ thứ nhất là quá trình lọc ở mũi. Những người hút
thuốc thường bài tiết nhiều đờm hơn người không hút thuốc và khả năng đưa đờm
ra khỏi đường hô hấp kém hơn. Lý do hệ thống luân chuyển ở người hút thuốc bị
liệt, thậm chí bị phá hủy.
- Khói thuốc làm thay đổi cấu trúc các tuyến tiết nhầy.
Đôi khi tuyến tiết nhầy bị tắt làm giảm khả năng bài tiết đờm. Hậu quả là bị
nhiễm các chất độc hại, cản trở sự lưu thông trao đổi khí.
- Hút thuốc cũng gây ra hiện tượng tăng tính đáp ứng
đường thở. Do ảnh hưởng của các chất độc hại trong khói thuốc, đường thở dễ bị
co thắt. Khi điều này xảy ra thì luồng khí hít vào và thở ra đều bị cản trở ở
người hút thuốc, do đó hình thành các tiếng ran rít, ran ngáy và có thể bị khó
thở.
- Người hút thuốc ở tuổi càng trẻ thì càng sớm nhiễm các
bệnh liên quan đến đường hô hấp, so với những người bắt đầu hút ở tuổi muộn hơn.
Bệnh tim mạch
- Người hút thuốc tăng nguy cơ bệnh tim mạch gấp 2-3 lần.
- Có nguy cơ cao bị xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột
quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ. Bệnh mạch
vành là phổ biến nhất, ước tính chiếm khoảng hơn một nửa trường hợp tử vong vì
bệnh tim do hút thuốc.
Sức khỏe sinh sản
- Khói thuốc gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe sinh
sản của phụ nữ. Tỷ lệ sinh đẻ ở phụ nữ hút thuốc thấp hơn khoảng 30% với phụ nữ
không hút thuốc.
- Phụ nữ hút thuốc có nguy cơ sảy thai cao gấp 1,5 lần so
với người không hút.
- Hạn chế hiệu quả điều trị vô sinh.
- Gây mãn kinh sớm.
- Sinh non.
- Giảm cân nặng của trẻ sơ sinh từ 200-400 g.
Rối loạn tình dục ở nam giới
- Người
hút thuốc có nguy cơ liệt dương cao gấp hai lần bình thường, do xơ vữa động
mạch ở dương vật làm giảm tưới máu.
- Hút
thuốc làm giảm số lượng tinh trùng.
- Thuốc lá
làm giảm khả năng tình dục, gây bất lực và tăng nguy cơ vô sinh ở cả hai
giới.
Trầm cảm
- Hút thuốc làm tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu. Người bệnh thường có dấu hiệu mệt mỏi, hoảng sợ, tránh giao tiếp xã hội, hành vi có hại với sức khỏe, khó thở khi gắng sức, mất ngủ, ngủ chập chờn và giảm quan tâm với những hoạt động thường thích thú. Họ còn mất ham muốn tình dục, rối loạn cảm xúc, giảm chức năng nhận thức.
Chính vì những tác hại khói thuốc lá gây ra cho sức khỏe, tính mạng của con người, hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (25-3/5/2019), Bệnh viện Bãi Cháy đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền các văn bản pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá, vận động cá nhân, tập thể xây dựng “Bệnh viện Bãi cháy không khói thuốc lá”.
Mạc Thảo - Đình Hải