Đột quỵ não: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng bệnh
Đột quỵ não là một trong những nguyên nhân gây tử vong và tàn phế hàng đầu trên toàn thế giới. Bệnh gia tăng vào mùa đông, khi nhiệt độ xuống thấp là yếu tố bất lợi khiến huyết áp tăng cao dẫn đến đột quỵ.
1. Đột
quỵ là gì?
Đột quỵ còn được biết tới
với tên gọi khác đó là tai biến mạch máu não. Hiện tượng này cho thấy não bộ
đang bị tổn thương nghiêm trọng do chu trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm
do bị thiếu oxy, không có đủ các chất dinh dưỡng cần thiết để nuôi tế bào.
Trong vòng vài phút, nếu các tế bào không được cung cấp đủ máu, não sẽ chết.
Vì thế, người bị đột quỵ cần được đưa đi cấp cứu ngay,
càng để lâu, số lượng tế bào não chết càng nhiều. Điều này tác động xấu đến
chức năng vận động, khả năng tư duy của cơ thể dẫn đến tử vong.
Có 2 loại đột quỵ
chính bao gồm:
- Đột quỵ thiếu máu cục bộ: Tình trạng cục máu
đông lại làm động mạch chủ bị tắc nghẽn làm cho quá trình lưu thông máu lên não
bị cản trở.
- Đột quỵ xuất huyết: Hiện tượng các mạch máu
đến não vỡ dẫn tới máu chảy nhiều, ồ ạt, xuất huyết não.
Thời tiết đang bước vào giai
đoạn mùa đông nên có thể thấy đột quỵ mùa lạnh khiến nhiều người lo ngại. Vậy
nguyên nhân chính là do đâu, phần tiếp theo sau đây sẽ giải đáp chi tiết cho
bạn.
2.
Nguyên nhân chính xảy ra đột quỵ mùa lạnh
Các nhà nghiên cứu trong
lĩnh vực Y tế, sức khỏe cho biết số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ mùa lạnh
tăng mỗi năm từ 15 đến 30%. Trong đó, nhiệt độ thay đổi bất chợt, đột ngột
khiến máu đông và động mạch chủ tắc nghẽn tăng cao.
Nhiệt độ cứ giảm từ
2,9 độ C ở ngoài trời trong vòng 24 giờ rất dễ tăng nguy cơ đột quỵ. Sau đây là
nguyên nhân chính khiến cho đột quỵ thường thấy nhiều trong mùa lạnh:
- Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột (chẳng hạn như
từ trong nhà hay chăn ấm bước ra ngoài trời lạnh) dẫn tới cơ thể không kịp
thích nghi. Từ đó, khiến mạch máu bị co hẹp lại trong lòng mạch, huyết áp tăng
cao, lưu lượng của máu đến não bị giảm đi ⅕ so với thông thường và xảy ra tình
trạng đột quỵ;
- Nhiệt độ giảm sâu vào mùa đông làm cho độ
nhớt máu tăng, máu dễ bị đông đặc tạo ra huyết khối, mạch tắc cứng. Điều này
khiến cho lượng máu đến não ứ đọng lại, để lâu dần sẽ bị đột quỵ nếu không được
phát hiện kịp lúc;
- Thói quen ăn uống đồ chiên rán có nhiều dầu
mỡ, đồ ăn cay nóng vào mùa lạnh và ít muốn vận động. Hành động quen thuộc này
có thể dẫn bạn đến gần hơn nguy cơ bị đột quỵ mùa lạnh;
- Uống rượu bia thường xuyên vào mùa đông làm
cho lượng cồn tồn đọng trong máu quá lâu. Kết quả gây ra huyết áp, nhịp tim, lưu lượng máu tăng cao và độ kết
dính của máu giảm, nguy cơ đột quỵ do xuất huyết não cũng tăng theo.
- Người cao tuổi (từ 50 tuổi trở lên), người có
tiền sử mắc bệnh cao huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc
lá, béo phì là đối tượng có nguy cơ cao dễ bị đột quỵ.
3.
Biểu hiện chung của tình trạng đột quỵ
Biểu hiện đột quỵ mùa lạnh
có thể đến và biến mất trong chốc lát, rất nhanh và khả năng cao lặp đi lặp lại
trong nhiều lần, gồm có:
- Cơ thể đột nhiên mệt mỏi, có cảm giác không
còn chút sức lực, mặt hoặc một nửa mặt bị tê cứng khó cử động bình thường, cười
méo mó;
- Chân tay không thể vận động hoặc vận động khó
khăn, một bên của cơ thể bị tê liệt hoàn toàn. Biểu hiện chính xác của đột quỵ
đó là hai cánh tay không thể nâng được qua đầu trong cùng một lúc;
- Phát âm khó, nói không rõ, bị dính chữ, nói
ngọng ngắc ngứ bất thường. Bạn cũng có thể thử bằng cách nói các câu đơn giản
và yêu cầu họ nhắc lại. Trường hợp họ không thể nhắc lại thì khả năng cao là
dấu hiệu của đột quỵ mùa lạnh;
- Cảm thấy chóng mặt, hoa mắt, mất cân bằng đột
ngột, không thể kết hợp các hành động cùng lúc;
- Thị lực giảm bất chợt, mắt mờ nhòe, không nhìn rõ xung quanh;
Điều trị Ô xy cao áp cho bệnh nhân nhồi máu não tại Bệnh viện Bãi Cháy.
4.
Biện pháp phòng ngừa triệu chứng đột quỵ
Bạn có biết rằng “thời điểm
xấu” dễ gặp phải đột quỵ mùa lạnh là vào rạng sáng hoặc nửa đêm không? Do đó,
để giảm thiểu những rủi ro của đột quỵ vì tác động của thời tiết, khí hậu, bạn
nên áp dụng các biện pháp phòng tránh sau:
4.1.
Thiết lập khẩu phần ăn có dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng đóng vai
trò quan trọng đẩy lùi nguy cơ đột quỵ mùa lạnh đến từ bệnh tim mạch, đái tháo
đường, mỡ máu,...Bạn nên tuân thủ các chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ như sau:
- Gia tăng khẩu phần ăn có các loại rau củ quả,
đậu, ngũ cốc tốt cho sức khỏe;
- Chọn thịt trắng, hải sản, trứng để giúp bổ
sung protein, hạn chế thịt đỏ;
- Hạn chế đồ ăn có chứa nhiều dầu mỡ, chất béo,
thức ăn nhanh;
- Hạn chế sử dụng các đồ uống có chứa nhiều
đường;
- Không nên dùng mỡ động vật để nấu nướng, chế
biến thức ăn. Chẳng hạn như là mỡ lợn đồng thời tránh ăn nhiều thịt mỡ, tóp mỡ,
mỡ hành;
- Tăng cường uống nhiều nước lọc, nước trái
cây, sữa đậu nành.
4.2.
Vận động, tập thể dục đều đặn
Tập thể dục, vận động cơ
thể có vai trò tăng cường lưu lượng tuần hoàn máu trong cơ thể, cải thiện sức
khỏe, nhịp tim khỏe mạnh. Vì thế, bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút/ ngày và
4 lần/ tuần để phòng tránh nguy cơ cao mắc tim mạch và đột quỵ mùa lạnh.
4.3.
Giữ ấm cho bản thân
Nhiễm lạnh là yếu tố chính
dẫn đến cao huyết áp làm cho mạch máu chịu áp lực và bị vỡ. Do đó, bạn nên giữ
ấm cho bản thân đặc biệt là những người cao tuổi trong thời tiết mùa đông.
4.4.
Thói quen lối sống khỏe, lành mạnh
Hút thuốc lá, uống rượu bia
mỗi ngày là nguyên nhân chính khiến đột quỵ mùa lạnh tăng cao. Trong đó, thuốc
lá rất có hại cho sức khỏe của bản thân cũng như mọi người xung quanh. Nếu bạn
duy trì lối sống khỏe, bỏ thuốc lá từ 2 - 5 năm thì nguy cơ đột quỵ ngang bằng
với người chưa hút thuốc bao giờ.
4.5. Thăm khám, theo dõi sức khỏe định kỳ
Bác sĩ bệnh viện Bãi Cháy khám sức khỏe cho người bệnh cao tuổi.
Kiểm tra, theo dõi sức khỏe
định kỳ là một trong các cách giúp ngăn ngừa đột quỵ mùa lạnh cũng như có biện
pháp phòng ngừa với người có tiền sử đột quỵ. Từ đó, bác sĩ có thể đề ra kế
hoạch điều trị tối ưu để kiểm soát tình trạng của bệnh hiệu quả, an toàn.
Bạn hãy theo dõi tình trạng
sức khỏe của bản thân trong giai đoạn chuyển mùa để tránh gặp phải đột quỵ mùa
lạnh. Tuyệt đối không chủ quan khi có tiền sử bệnh lý dễ mắc đột quỵ.
Minh Khương