Tầm soát xơ gan sớm bằng kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan hiện đại tại Bệnh viện Bãi Cháy

• 2023/06/07 03:29

Đánh giá xơ hóa gan bằng kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan hiện đại đang được Bệnh viện Bãi Cháy triển khai, giúp cho bệnh nhân có cơ hội tầm soát xơ gan sớm hơn và có hướng xử trí kịp thời, nâng cao hiệu quả điều trị.

1. Xơ gan được gọi là “sát thủ thầm lặng”

Xơ gan là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 12 trên thế giới. Xơ gan thường gặp ở những người uống nhiều bia rượu, những người bị gan nhiễm mỡ, viêm gan mạn tính (viêm gan B, C, D…), rối loạn mỡ máu, tiểu đường…

Xơ gan được gọi là “sát thủ thầm lặng” vì dây là một bệnh lý nguy hiểm tới tính mạng người bệnh và quá trình diễn tiến của bệnh rất âm thầm. Ở giai đoạn đầu, bệnh không có triệu chứng rõ ràng do các tế bào gan vẫn có thể hoạt động bù trừ cho nhau. Tuy nhiên, khi chuyển sang giai đoạn nặng với các biểu hiện có thể nhận thấy được thì đã quá muộn màng, bệnh sẽ nhanh chóng tiến triển thành suy gan, ung thư gan…

Tầm soát xơ gan giúp phát hiện “sát thủ thầm lặng” này ở giai đoạn sớm và từ đó có phương pháp chữa trị kịp thời.

2. Tầm soát xơ gan không đau đớn

Để tầm soát xơ gan, giải pháp phổ biến nhất hiện nay là sinh thiết gan bằng cách dùng kim sinh thiết chọc vào nhu mô gan lấy mẫu mô, sau đó đem quan sát dưới kính hiển vi để đánh giá mức độ tổn thương, xơ hóa của gan. Đây là một giải pháp vừa gây đau đớn vừa có thể gây biến chứng nguy hiểm như chảy máu, nhiễm trùng… Chính vì vậy, rất ít người chủ động tìm đến sơ sở y tế làm sinh thiết để tầm soát xơ gan. Điều này cũng lý giải vì sao phần lớn người bệnh phát hiện bị xơ gan thường rơi vào giai đoạn nặng.

Với sự tiến bộ của y học, gần đây, phương pháp tầm soát xơ gan bằng máy đo độ đàn hồi mô gan Fibroscan đã được một số cơ sở y tế triển khai. Đây là bước tiến đáng mừng giúp người bệnh tầm soát xơ gan một cách dễ dàng, không xâm lấn, không đau và kết quả có sau 10-15 phút.

Siêu âm đàn hồi mô gan FibroScan tại Bệnh viện Bãi Cháy Quảng Ninh.

Bệnh viện Bãi Cháy là đơn vị đầu tiên trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh triển khai Tầm soát xơ gan sớm bằng kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan FibroScan. Đây là thiết bị duy nhất trên thế giới hiện nay giúp tầm soát nhanh và xác định mức độ xơ hóa gan và độ mỡ gan không gây đau, không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Để đánh giá xơ gan, FibroScan sử dụng sóng đàn hồi tần số thấp với vận tốc truyền có liên quan trực tiếp đến độ đàn hồi của gan. Nếu gan bị xơ nhiều, mô gan cứng thì vận tốc sóng đàn hồi càng nhanh nên chỉ số FibroScan càng cao.

Siêu âm đàn hồi mô gan là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn có độ chính xác cao tương đương với sinh thiết gan, được thực hiện nhanh chóng, không gây đau đớn hay bất kỳ sự khó chịu nào cho người bệnh và giá thành rẻ, khắc phục những tồn tại của sinh thiết trong xác định xơ hóa gan.

Ưu nhược điểm của siêu âm đàn hồi mô gan: Không phụ thuộc vào người làm siêu âm. Người làm siêu âm chỉ đặt đầu dò tiếp xúc với da bệnh nhân mà không ấn. Khi thực hiện kỹ thuật, người làm siêu âm sẽ bấm vào nút phát siêu âm 10 lần, máy sẽ thu lại sóng rung động ngang của 10 lần đó và tính ra giá trị trung bình. Đặc biệt, đây là kỹ thuật không xâm lấn, có thể giúp đánh giá chính xác độ xơ gan nhằm giảm các trường hợp phải thực hiện sinh thiết.

3. Nguyên lý của siêu âm đàn hồi mô gan

Nguyên lý của siêu âm đàn hồi là mô sẽ biến dạng khi bị đè ấn. Mô hay tổn thương sẽ đáp ứng theo nhiều cách, tùy thuộc cấu tạo cơ học. Mô bình thường sẽ biến dạng nhiều với áp lực, trong khi mô bệnh lý cứng hơn sẽ biến dạng ít hơn. Độ tương phản của mô trên bản đồ đàn hồi là do khác biệt độ cứng của mô, được mã hóa màu tùy nhà sản xuất.

Phương pháp siêu âm đàn hồi bằng cách tác động một lực từ bên ngoài lên tổn thương để gây ra biến dạng tổn thương như trên được gọi là tạo hình đàn hồi bán tĩnh hay còn gọi là đàn hồi gây biến hình. Khi thực hiện kỹ thuật, người làm siêu âm ấn đầu dò bằng một lực nhất định để tác động lên mô tổn thương.

4. Giai đoạn xơ hóa gan

- Giai đoạn 0: Không có xơ  gan và không có tổn thương gan

- Giai đoạn 1: Bắt đầu có tổn thương gan, tổn thương với vài xơ hóa khoảng cửa quanh các mạch máu rải rác, không nối với nhau.

- Giai đoạn 2: Tổn thương gan trung bình, xơ hóa khoảng cửa quanh các mạch máu và chưa nối với nhau.

- Giai đoạn 3: Xơ hóa gan nặng, xơ hóa lan tỏa, các vùng xơ nối với nhau.

- Giai đoạn 4: Tổn thương gan giai đoạn cuối, gan tổn thương nặng và không còn chức năng.

Đánh giá xơ hóa gan bằng kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô gan hiện đại là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, có độ chính xác cao tương đương với sinh thiết gan, được thực hiện nhanh chóng, không gây đau đớn hay bất kỳ sự khó chịu nào cho người bệnh và giá thành rẻ. Phương pháp này là bước ngoặt của ngành siêu âm, khắc phục được những tồn tại của sinh thiết gan, và đang dần được sử dụng rộng rãi, giúp cho bệnh nhân có cơ hội tầm soát xơ hóa gan sớm hơn.

Minh Khương